Διαβάστε για να ζήσετε

 

Η βιβλιοθήκη είναι ένας χώρος αναζήτησης, ανάγνωσης, περισυλλογής, ανακάλυψης. Καθισμένος σε μια βιβλιοθήκη ο Ρίλκε έγραψε: "Βρίσκομαι εδώ και διαβάζω. Στην αίθουσα βρίσκονται πολλά πρόσωπα, αλλά δεν κάνουν κανένα θόρυβο. Είναι μέσα στα βιβλία. Κάθε τόσο κινούνται από το ένα φύλλο στο άλλο, σαν άνθρωποι που αλλάζουν στάση μέσα στον ύπνο, ανάμεσα σε ένα όνειρο και στο άλλο. Πόσο ωραίο είναι να βρίσκεται κανείς ανάμεσα στους ανθρώπους όταν διαβάζουν. Γιατί να μην είναι πάντα έτσι;" Στις μέρες μας ακούμε να επαναλαμβάνεται συνεχώς "ότι βρισκόμαστε στον πολιτισμό της εικόνας" και ότι ο γραπτός λόγος παρακμάζει και το βιβλίο υποχωρεί μπροστά στην προέλαση της ηλεκτρονικής εποχής. Το "πιστεύω" αυτής της νέας σκοταδιστικής ιδεολογίας συνοψίζεται στο δόγμα: μια εικόνα αξίζει περισσότερο από χίλιες λέξεις. Τίποτα δεν είναι πιο λαθεμένο από αυτό.Λίγες λέξεις, ακόμα και οι πιο ταπεινές, αξίζουν περισσότερο από χίλιες εικόνες, γιατί μπορούν να γεννήσουν στη φαντασία μας άπειρες εικόνες, ενώ αντίθετα μια εικόνα χωρίς λόγο παραμένει μια εικόνα. Αναμφίβολα το μέλλον μας περνάει και μέσα από την ηλεκτρονική τεχνολογία και την εικόνα. Αλλά η κουλτούρα μας βασίζεται κυρίως στο γραπτό λόγο και στο βιβλίο. Η γραφή και η ανάγνωση είναι η πιο παλιά άσκηση που χωρίζει τον πολιτισμό από τη βαρβαρότητα. Ο ίδιος ο πολιτισμός μας μοιάζει να είναι μια μεγάλη βιβλιοθήκη. Η πνευματική μας παράδοση, η συσσωρευμένη γνώση και σοφία, η συλλογική μας ιστορία- η ψυχή του κοινωνικού σώματος- είναι καταγραμμένες στα βιβλία. Μέσα από τα βιβλία έχουν μεταφερθεί από αμέτρητες γενιές ως το παρόν. "Διαβάστε για να ζήσετε" έγραφε το 1867 ο Φλομπέρ στη δεσποινίδα Ντε Σαντεπί. Ο χρόνος της ανάγνωσης, όπως άλλωστε και ο χρόνος της αγάπης, διαστέλλει το χρόνο της ζωής. Συχνά διατυπώνεται το ερώτημα: "Πού να βρει κανείς καιρό για να διαβάσει;". Το θέμα όμως δεν είναι τόσο αν θα έχουμε ή όχι χρόνο για διάβασμα, αλλά αν θέλουμε ή όχι να προσφέρουμε στον εαυτό μας την ευτυχία να είναι αναγνώστης. "Το διάβασμα- γράφει ο Ντανιέλ Πενάκ- δεν έχει σχέση με την οργάνωση του κοινωνικού χρόνου, αλλά όπως ο έρωτας, είναι ένας τρόπος ύπαρξης. Ποιος έχει το χρόνο να ερωτευθεί; Είδε όμως κανείς τον ερωτευμένο να μη βρίσκει χρόνο να αγαπήσει";(Ν.Πενάκ: "Σαν ένα μυθιστόρημα")

Από το ένθετο "Βιβλιοθήκη" της εφημερίδας Ελευθεροτυπία (5/6/98).